.:: یاالله ::.

جزوصل تو دل به هرچه بستم ، توبه

بی یاد تو هر جا که نشستم ، توبه

در حضرت تو ، توبه شکستم صد بار

زین توبه که صد بار شکستم ، توبه

از بس که شکستم و ببستم ، توبه

فریاد همی کند ز دستم ، توبه

دیروز به توبه ای شکستم ، ساغر

وامروز به ساغری شکستم ، توبه

از هر چه نه از بهر تو کردم ، توبه

ور بی تو غمی خوردم از آن غم ، توبه

و آن نیز که بعد ازین برای تو کنم

گر بهتر از آن توان از آن هم ، توبه


ابوسعید ابی الخیر

روزه ماه مبارک رمضان باماچه می‌کند؟

حجت الاسلام علیرضا پناهیان*

خوب نیست که آدم آخرماه رمضان برسدوطبق معمول حسرت فرصت های ازدست رفته راداشته باشدهرچه حسرت درآینده هست،از همین الان حرصش رابخورد بهتر است ویقیناً بیشتر به آن خواهد رسید.شما الان بیشترین اهتمام راداشته باشید برای اینکه تاآخر ماه رمضان بیشترین بهره راببرید؛عارفانه بیشترین حسرت هارابخورید.ولی دیگرآن حسرت ها جانسوزوجگرسوزنخواهد بود،بلکه آن حسرت هاخیلی لطیف وزیباخواهدبود.

*اثرحداقلی وحداکثری روزه

یکی ازراه های بسیارمهم برای اینکه ازرمضان وفرصت های قشنگ آن بیشتراستفاده رابکنیم این است که:

غرض هایی که خداازصیام دارد،ازروزه دارد،این غرض ها رادرآن غور کنیم وغواصی کنیم.

دل بدهیم.نه اینکه خودمان رادراختیاراین عمل زیباوشریف ونیک مثل روزه قراربدهیم وبگوییم خوب حالاماراببرددیگه،که حالایک کاری بامابکند،آن کاری که باماخواهد کرداثرحداقلی روزه است.

اثرحداکثری روزه این است که به روزه بگوییم که تومی خواهی باماچکارکنی؟تاتوراکمک کنیم این رامی گویند،آگاهانه وعارفانه بااحکام دینی برخوردکردن.

این برخوردراشما با نمازهم می توانیدداشته باشید.به نماز بگویید که توبامن چکار می خواهی بکنی؟این شبیه همان همکاری بیمارو پزشک است که می گویند خیلی وقتها پیش شرط مهم در درمان است.

کمک های روحی مابه روزه برای تأثیر گذاری بیشتر

برای اینکه ازروزه رمضان که بزرگ ترین وحجیم ترین تکلیف این ماه است،کامل استفاده کنیم باید برویم ازروزه بپرسیم که توباما چی کارداری بعدخودماکمک کنیم روزه را،دراین که این تاثیررابگذارد.

کمک اول مابا معرفت خودمااست.

کمک دوم ماباتصدیق ما.

کمک سوم ماباتلقین مااست.

این هاکمک های روحی است.مابایددرموردشرح مشاغلی که دین برای انسان تولیدمی کند صحبت کنیم.درادارات برای هرشغلی شرح شغل(شرح وظایف) می نویسندووظایف وجنس کارهاراکنارهم توضیح می دهندوبعدمی آیندراساس آن حجم کارراتعیین می کنند.دین هم برای آدم یک شرح شغلی ایجادمی کند که غفلت نکردن ازآن شغلی که دین برای انسان ایجاد می کندبسیار مهم است.یکی ازشغل هایی که دین برای انسان ایجاد می کند این است که ماازفکرمان درتلقین استفاده بکنیم.باید ازاراده بی عمل استفاده بکنیم همانندفوتبال که می گویند فوتبالیست باید بدون توپ بدودچرا که دویدن بدون توپ درزمین به قصد فریب حریف و ضاسازی انجام می شود. اراده بدون عمل یعنی چه؟کاری نمی خواهد انجام بدهی.اراده می کنی که هیچ کاری نکنی همین،اراده می کنی.

سجده راهمه می روند آن کسی ازسجده بیشتر استفاده می کند که می گوید خدایامی خواستی باسجده چی کاری بامن بکنی؟خوب ذلیل بشوم بعدبه خودش موقع سجده می گویدذلیل بشودیگر!صورتت رابه خاک کشیدی؟خوردی؟چشیدی؟مزه داشت؟چقدربزرگ بودببین با تو دارد چی کار می کند؟. این ها را می گویند اراده بدون عمل یعنی شما به قلب خودت به اندیشه خودت فشار می آوری تا او را به نقطه ای برسانی،بدون اینکه حرکت ظاهری انجام دهی.کار تلقین این است،کارتمرکزاین است،کارتوجه این است،دربسیاری ازاوقات کارذکرگفتن وفکرکردن این است.

یکی ازمشاغلی که دین برای انسان تولیدمی کند مشغول شدن به بهره برداری ازقوای باطنی بدون تجلی ظاهری درست است.

گاهی ازاین حرکت هابه عنوان ذکرخفی استفاده می شودمثلاً فرد برگرددبه خودش بگوید:پشیمان شو،پشیمان شو،پشیمان.حالامن پشیمان شدم چی کاربایدبکنم؟کاری نبایدبکنی همین پشیمان شدن امرمی شود.این یکی ازکارهایی است که دین داران انجام می دهندو بی دین ها نیازندارندکه این کارها رابکنند.

البته بی دینان گاهی اوقات ازروی بدبختی این کارها را انجام می دهند وبه حسرت خوردن مبتلامی شوند وازاین جورتلقین ها به خود می گویند ولی هیچ ثمره ای برایشان نداردوخیلی هم نابود کننده است. ازهزار گناه هم بدترآدم راسیاه می کند.

ولی به صورت ارادی وبرنامه ای، شماالان اینجانشستیدعقلانی درخودتان حس استغفارتولید کنید.ازآنجایی که هستیدهزارفرسخ جلوترخواهیدرفت واین باکسی که حس استغفارداردواستغفار می کندویک قدم جلومی رود،فرق می کند.این یکی ازآن مشاغلی است که دین برای انسان تولیدمی کند.

یکی دیگرازمشاغلی که دین برای انسان تولیدمی کندنیت است،تمنا است،دعااست،درخواست است،بیرون کشیدن حقایقی ازعالم هستی،برای خودازعالم نیستی که هستی تولیدمی کنند،کمی شبیه خلقت می ماند،کسی که خلق می کندجنسی راصنع نمی کندونمی سازد ن که می سازد آهن، پلاستیک و...رامی آورد،سهم می کند،مونتاژمی کندوماشین می سازد.اما کسی که خلق می کنداز نیست هست درمی آورد.

انسان بااراده باطنی خودش،باتمنای باطنی خودش خلق می کند،چیزی را،لیاقتی راکه درخودش نیست درعالم تولیدمی کند.همه شما خالق هستید ونورخلق می کنید،خبر داشتید؟شما باتمنا نورتولیدمی کنید،چون می خواهید،به واسطه خواستن شما،این نوردرعالم خلق می شود،این یکی ازشرح مشاغلی است که دینداران دارند.

با این2تا عملیات بایدازروزه بهره کشی بکنیم وبه آن دراینکه به ماکمک برساند،کمک کنیم فرمود:"استعینوابالصبر والصلاه فانها لکبیره الاعلی الخاشعین"از صبر و صلاه کمک بگیرید.ازاهل بیت پرسیدند نمازرامی فهمیم، صبریعنی چه؟مصداق صبررابعضی وقت هااهل بیت،روزه بیان کردند.

کمک بگیریدازنمازوروزه یعنی:نمازوروزه خودشان یک کمکی به شمامی کنندشما هم ازآن یک کمکی بکشید،این بهره اش خیلی بیشتراست.چطور می توانیم از نماز بهره بیشتری بگیریم؟ می خواهی وضو بگیری یک کلمه بگو، توجه دارم به اینکه آماده می شوم، با خدا حرف بزنم. وقتی این دارم را در باطن خود می گویی، بهره تو از نماز بیشتر می شود. همین که گفتی امیداورم این نماز یک اثری روی من بگذارد، تمام شد. همین را که گفتی، توجه و تمنای بهره نماز را برای تو بالا می برد. حال اگر این بهره کشی ها از نماز و روزه در جهت اهداف از پیش تعیین شده سازندگان نماز و روزه باشد خیلی اثر دارد.
چرا بعضی ها روزه می گیرند؟ می گویند بگذار کمی خوب بشوم، بلکه خدا با من مهربان بشود و این مریضی لاعلاج ما را درست بکند. خدا لبخند می زند می گوید حالا باشد من مریضی تو را درست کنم، ولی بهره روزه این چیزها نیست، بهره مستقیم را ول کردی رفتی بهره های فرعی را چسبیدی؟! حتی اگر بخواهید با روزه از عذاب دوزخ نجات پیدا کنید، این هم قشنگ نیست. بهشت خدا را هم اگر بخواهید، این هم آنقدر قشنگ نیست.

می گویند حتی گل و گیاه را، می خواهی آب بدهی دل هم بهش بده، گل فقط آب نمی خواهد حس شما را هم می گیرد.

به خدا نماز هم اینجوری است، باید با نمازو روزه یک بده و بستان روحی داشته باشید. آنوقت خیلی بیشتر از آن بهره خواهید برد. می خواهید دعای کمیل بخوانید، این توجه و تمنا را ببینید و با دعای کمیل، با مناجات کردن شروع کنید. عین این کلمات را کمیل روزی از لبان امیرالمومنین شنیده است که این به دعا زیبایی می دهد، این زیبایی را از خود دعا تمنا کنید. اینجوری از دعا خوانان معمولی به امیرالمومنین یک قدم نزدیک ترخواهید شد و یا توجه کنید این دعا را امیرالمومنین و حضرت خضر نبی طراحی کرده اند. این معنای عمیقی دارد که به محض آنکه توجه می کنید اوضاع خیلی بهتر میشود، به همین سادگی.

روزه با ما چه می کند؟

روزه با ما چه می کند؟ روزه با ما حرف هایی می زند و آثار تربیتی خاصی دارد. خدا در آیه وجوب روزه از آثارش سخن گفت: "کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون " من روزه را بر شما واجب کردم تا این آثار تربیتی را بر شما داشته باشد :به شما تقوا بدهد.

دنیا و نیازهای ما همان چیزی است که ما را بی تقوا می کند. اگر در یک کلمه بخواهیم تقوا را بگوییم و اینکه چه طور از روزه پرهیز در می آید، این است که: خدا می گوید من جلوی نیازهای واجب و طبیعی وحداقلی وضروری تو رو را می گیرم، آدم شو. تویی که نمی توانی از نیازهای الکی خودت بگذری، من جلوی نیازهای واقعی تو را گرفتم. اگر تو به خاطر خدا از نیازهای واقعی خودت چشم پوشیدی اما آدم نشدی، دیگر با پرهیز از نیازهای کاذبی که دور و برت هستند، آدم نمی شوی.

خداوند می گوید من تو را از عادت کردن به دنیا و از انس گرفتن به بلعیدن دنیا کندم. از هر کاری که هوس تو، تو را به آن دعوت می کند جدا کردم. حالا من تو را از نیازهای واجب خودت مثل آب خوردن می کشم.

برای اینکه از دنیا کامل بگذری؟ کمی نگاهش کن، در ماه رمضان آب را بگیر، کمی نگاهش کن، نمی خورم، من برای چی نمی خورم؟، گرسنه ام چرا نمی خورم؟، هیچ کس هم نیست، خودم هستم، از من چه می خواستی ؟ می خواستی من از دنیا کندن را یاد بگیرم، با خودت حرف بزن، با خودت بگو، با خدا بگو، چشم بردار دیگر، دل بکن دیگر، ول کن، نمی میری که، افطار می رسد.

افطار را در روایات به ملاقات خدا هنگام ورود به بهشت تشبیه کردند، یک روزی افطار می کنی ، ولش کن، ولش کن، می خواهد این را یادت بدهد. روح خودت را اینجا پرواز بده، روزه از من چه خواسته، روزه از من ترک خواسته، دیگر روزه چه از من چه خواسته، پذیرفتن نداشتن ها، آقا دیگر هرچه که نداشتی بپذیر دیگر، چه طور گرسنگی خودت را تا شب پذیرفتی ؟روزه به ما یاد می دهدکه هرنداشتنی رابپذیریم،روزه این راازمامی خواهدولی اگرنداشتن های خودت رانپذیری بی تقوامی شوی.شماقناعت نفس،ازاین فضیلت بالاترمی خواهید،روزه مفت ومجانی آنرابه مامی دهد.خدا آب ونان آدم رادرماه رمضان قطع می کندوتومی پذیری.

خدایاوجودمن درپذیرفتن همه محرومیت هابه واسطه این روزه های ناچیزی که می گیرم فربه بگردان،توانابگردان.ازروزه ماه رمضان آمدی بیرون می گویندماشین نداری خانه نداری وتومی گویی مهم نیست درحالیکه قبل ازرمضان می گفتی خیلی مهم است.خداآب ونان مارایک ساعتی قطع کردماچیزی نگفتیم،بابایک ساعتی بودبعدبیشترراخوردیم اگرتوازروزه اثرواستعانت بگیری باتوهمین کاررامی کند.همه نداشتن ها رامی پذیری.روزه پذیرفتن محرومیت هااست درروایت آمده که روزه برای این است که گرسنه شوی وازگرسنه هایادکنی،نه یادبکنی ازگرسنه هابه این معناکه دلت برایشان بسوزد وبه آنهاصدقه دهی.به این معناکه توخودت هم گرسنه خیلی چیزهاهستی بی خیال آنهاشو،پذیرش این گرسنگی یعنی پذیرش نداشتن ها.

آدم مستغنی نه زیادی خوشحال می شود،نه زیادی غمگین.روزه می خواهدمارامستغنی کند.این راازاوبگیر.اگرازروزه ماه رمضان بیرون بیایی واین هارانگرفته باشی ضرر کردی،آنوقت روعیدفطردرخانه خدامی روی ومی گویی من ازروزه فقط گرسنگی آن راکشیدم واین بداست.

روزه جوانهارابرای نداشتن همسرمستغنی می کندوبه آنهااستغنامی دهد.نمی خواهم شهوت رابزرگ کنم امابرای خراب کردن آدم هاازشهوت بالاتر نیست،ولی می فرمایدجوان هابرای مقابله باشهوت بروندروزه بگیرند.روزه یک اثرجسمی دربرخوردباشهوت دارد،ولی اثرجسمی اش درمقابل اثرروحی آن چیزی نیست امااثرروحی راهرچقدر که بخواهی می بری. روزه قرص آنتی بیوتیک نیست که توسوادداشته باشی یانداشته باشی کارخودش رابکندبایدازش بگیری.روزه برکت می دهدوبه آدم ترک دنیاوگذشت کردن یادمی دهد،نه ترک آب خوردن ونان خوردن.

برای اینکه این ثمرات روزه پیش شماقوی شودبایدکارعملیاتی هم انجام دهید،مثلابارفیقت بحث می کنی کاربه مجادله می کشد،بگوحیف من روزه هستم والابحثم راادامه می دادم.روایت است که می گویدبارفیق خودت بحث به جدل کشید،وهی آن می گویدتومی گویی،این می گویدتومی گویی،کلام راقطع کن،نسبت به روزه بی ادبی می شود،بی ادبی به روزه مجادله کردن است.تأدب یعنی چه ؟یعنی ترک بدی ها است.

ادب ماه رمضان چیست؟

امیرالمومنین بلندشدصدازد:یارسول الله ادب ماه رمضان چیست ؟پیغمبرفرمودند:اجتناب ازمعاصی.وقتی خداوندمی گویدآب نخوربه مراتب معلوم است که عرق هم نباید بخوریم.وقتی می فرمایددرماه رمضان ذکرمن رابگویعنی1غیبت هم نکن.تووقتی غیبت می کنی اثرروزه راازبین می بری.درروایت می فرمایندکسی که غیبت می کنددیگرروزه دراواثرندارد.یعنی چه روزه دراواثرندارد ؟یعنی تواثرآن راکشتی.روزه ماه رمضان می تواندحب دنیا راازدل زایل کند.

روزه ماه رمضان به آدم ضعف می دهدعصرهای ماه رمضان که بهت می گویندذکربگو،می گویی حال ندارم ذکربگویم درمناجات خودت نمی خواهدذکربگویی،بگوخداضعیفتم،خیلی ضعیفتم،توهیچ وقت مثل ضعف غروبهای ماه رمضان نمی توانی این حرف راقشنگ به خدابزنی.بگوخداخیلی ازاین ضعیف ترهم می شوم"اذا بلغت الحلقوم "آنجایی که دارم جان می کنم، خیلی ضعیفتم.بگذارملائکه خداونداعتراض کنند،باباتواینقدرهاهم ضعیف نیستی اگربلند شوی می توانی4تا معلق بزنی.خودت رابیشتربه ضعف بزن،حرف ملائکه خداوندراگوش نده،ملائکه اگراین چیزهارامی فهمیدندآدم می شدند.بروازاین ضعف زیادبهره برداری کن.

روزه یک کارمی کندتوده برابرازآن بردار،روزه یک ترک بهت می دهد،تودایره ترک راافزایش بده،روزه ترک آب خوردن به تومی گوید،تواستعدادترک دنیا رابه خودت بده،روزه پذیرفتن گرسنگی رابهت یادمی دهد.درادب ماه رمضان این است که نگویی آخ،ای کاش یک چلوکبابی می توانستیم امروزبخوریم چه می چسبد این طوری اثرماه رمضان ازبین می رود.می گویدبابا ماکه چیزی نگفتیم،نخوردیم که،گفتیم ای کاش یک لقمه ای می زدیم،شوخی کردیم،نه دیگراثرش راازبین بردی.روزه هم مثل خدای روزه نازدارد،زودقهرمی کند.رویش رابرمی گرداند،برگردبه روزه بگوگرسنگی تو رامی خرم،خریدارم،تشنگی توراخریدارم.عادت داشتی ظهر غذابخوری بگوخریدارم این یعنی نداشتن ها راپذیرفتی.

باپذیرش نداشتن ها،خداباانسان چه می کند؟آنهایی که دردنیاازچیزهایی محروم بوده اند وپذیرفتند،روزقیامت خدابه آنها مقامی می دهدکه تمام اولیای خدا آرزومی کنند که ای کاش مادرتمام طول عمرمان هرروزمقروض می شدیم تاکمی ازمقام محرومین راپیدامی کردیم.محرومینی که پذیرفتندندارند.خدابرای بنده ای که نیازهایی داردامابه خدااعتراض نمی کندخودش راتکه وپاره می کند.مثل بچه ای که برای نداشتن هابه بابااعتراض نمی کند،بابابرای بچه می میرد.بچه باکتانی پاره دربرف راه می رود،بچه من کتانی برای توبخرم،نه بابااین بابابرای بچه می میردوخدابنده های خودش راازاین بابابیشتردوست دارد.یک بنده ای روزه گرفته گرسنه است،لبخند می زند،می گویدفدای گرسنگی تو،خداخودش رامی کشد برای این بنده.

نمی دانیدپذیرش محرومیت چه قیمتی دارد.شماروزه گرفتیدوباخیال اینجاخوش نشستید نمی دانیدآن خدایی که برای شما معده آفریده وازتشنگی وگرسنگی وضعف شماخبرداردوآسایش تورادوست دارد،پشت پرده برای توچی کارکرده است؟خودت را یش خدابیشترلوس کن روزه گرفتی وقتی گرسنه شدی بگوخدایاهیچ اشکالی نداره فدای گرسنگی تو،من فقط خوشحالم که برای توگرسنه بشوم،خوشحال نمی شوم ازاین که سر افطار،افطاربازمی کنم،خوشحال می شوم برای اینکه این گرسنگی راخوب پشت سر گذاشتم،ازغذاخوردن خوشحال نمی شوم،ازآن مدتی که غذانخوردم خوشحال می شوم.به همین سادگی باپذیرش محرومیت وپذیرش نداشتن می توانیدبهره روزه رادرخودتان افزایش دهید.

عرفادرباب روزه می گویند چراخدا فرمود:"الصوم لی"روزه مال من است"انا اجزی"من خودم جزای روزه هستم یا فرموده است:"انا اجزی"من جزای روزه هستم.هر کاری کنی خداپاداش می دهد.اماخدامی گویدروزه بگیری خودم رابهت می دهم،یا اینکه نه خودم خصوصی جزای تورامی دهم.بقیه رامی دهم کارمندان جزارابدهنداین راخودم جزامی دهم.هرجوری معناکنی جزای ویژه داردوخدافرمود:"اقم الصلاه لذکری"نماز بخوان به یاد من،نمازهم مال خداست اماخدافرموده "الصوم لی"روزه مال من است چون روزه تنها عبادت عدمی است.درروزه هیچ کاری نمی کنید؟هیچ،نمی خورید،نمی آشامید،یک سری کارهایی رانمی کنید.عدمی است،خداازهرچه رنگ عدم داشته باشدبیشترخوشش می آید.شنیدیدکه عرفافنای فی الله پیدامی کنند،میخواهند اثری ازوجود خودشان نباشد جزیار،روزه عبادتی عدمی است که درآن خودت رادائما تخلیه می کنی،خدایاکاش به خاطرتو،اصلاًنمی خوردیم ونمی آشامیدیم.

روزه ماه رمضان شهادت طلبی رادر انسان افزایش می دهدواگر کسی ماه رمضان ازاوگذشت وشهادت طلب نشدخودش رامسخره کرده است. دستور عمومی این است که تشنگی ماه رمضان را بچش، یاد تشنگان بیفت که آب ندارند بخورند. گرسنگانی که نان ندارند بخورند.درروزه تشنگی وگرسنگی می کشی تابه یاد لبان عطشان اباعبدالله الحسین بیفتی.

چراحسین دوست داشت این تشنگی رابچشد برای خدا؟این عشق بازی است دیگر،ما که حالاتشنگی ماالحمدالله برطرف می شود.ماازیک عادت چشم پوشی می کنیم،گرسنگی و تشنگی ماحقیقی نیست ماعادت کردیم این موقع غذا بخوریم،نمی خوریم اینقدرخداقربان صدقه مامی رود.

وقتی که درماه رمضان،گرسنگی ماه رمضان راپذیرفتی قلبت مقرب می شود به قلب مقدس سیدالشهدا وپذیرشی که حسین داشت برای تشنگی عاشورای خودش وپذیرشی که زینب داشت چون آنهامعترض که نبودند.

سرافطاراگرجلویت آب جوش آوردند،بگوفدای لب تشنه ات یا حسین(ع).